Çocuk Hakları Komitesi (CRC)

Türkiye, Sözleşmeye 1995 yılında taraf olmuştur.
Çocuk Hakları Komitesi (ÇHK), Çocuk Hakları Sözleşmesi ‘nin taraf devletlerce uygulanmasını izleyen 18 bağımsız uzmandan oluşan bir organdır.
Komite ayrıca Sözleşme ‘ ye ek çocukların silahlı çatışmalara katılımı (OPAC) ve çocuk satışı, çocuk fuhuşu ve çocuk pornografisi (OPSC) ile ilgili iki İhtiyari Protokol’ün uygulanmasını da izler. 19 Aralık 2011 tarihinde BM Genel Kurulu, çocukların Sözleşme ve ilk iki ihtiyari protokol kapsamındaki haklarının belirli ihlallerine ilişkin şikâyette bulunmalarına olanak tanıyan bir iletişim usulüne (OPIC) ilişkin üçüncü bir İhtiyari Protokolü onaylamıştır. Bu Protokol Nisan 2014’te yürürlüğe girmiştir.
Komite Cenevre’de toplanır ve normalde üç haftalık genel kurul ve bir haftalık oturum öncesi çalışma grubundan oluşan yılda üç oturum düzenler.

Komite’nin İşlevleri

Sözleşmeye Uygunluğun Gözden Geçirilmesi

Tüm taraf Devletler, Sözleşme’nin uygulanmasına ilişkin olarak Komite’ye düzenli raporlar sunmakla yükümlüdür. Devletler, Sözleşme’ye taraf olduktan iki yıl sonra bir başlangıç raporu ve ardından her beş yılda bir periyodik rapor sunmalıdır. Komite her raporu inceler ve taraf Devlete “sonuç gözlemleri” şeklinde endişe ve tavsiyelerini iletir.
Komite ayrıca, çocukların silahlı çatışmalara katılımı ve çocuk satışı, çocuk fuhuşu ve çocuk pornografisi ile ilgili Sözleşmenin ilk iki İhtiyari Protokolüne taraf olan Devletler tarafından sunulması gereken başlangıç raporlarını da inceler.

Bireysel Başvuru Prosedürü

Komite ayrıca Çocuk Hakları Sözleşmesi ‘nin ve ilk iki ihtiyari protokolünün (OPAC ve OPSC) OPIC’e taraf Devletler tarafından ihlal edildiğini iddia eden bireysel şikayetleri değerlendirebilir ve Sözleşme ve iki ihtiyari protokolü kapsamındaki hakların ağır veya sistematik ihlali iddialarına ilişkin soruşturmalar yürütebilir.

Genel Yorumlar

Türkiye’nin Raporlama Durumu

Türkiye’nin ve Komite’nin Nihai Gözlem Raporları

1. 1997 yılında verilmesi gereken ilk raporunu iki yıl sonra 1999 yılında veren Türkiye,
2. daha sonra ikinci ve üçüncü raporunu birleştirerek 2009 yılında,
3. 2017 yılında vermesi gereken dördüncü Raporunu beşinci raporu ile birleştirerek 2019 yılında vermiştir. Komite Bu rapora ilişkin Nihai Gözlem Raporunu 8-26 Mayıs 2024 tarihindeki oturumu sonucunda 21 Haziran 2024 tarihinde yayınlamıştır. Komite, Türkiye’nin birleştirilmiş altıncı ve yedinci periyodik raporlarının teslim tarihini, sekiz yıllık bir gözden geçirme döngüsüne dayanan gelecekteki öngörülebilir bir raporlama takvimine uygun olarak ve taraf Devlet için varsa, raporlamadan önce bir sorunlar ve sorular listesinin kabul edilmesini takiben belirleyeceğini ve bildireceğini belirtmiştir.