Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi(CEDAW)

Türkiye Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesine 1985 yılında taraf olmuştur.
Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi (CEDAW), Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi‘nin uygulanmasını izleyen bağımsız uzmanlardan oluşan bir organdır. Birleşmiş Milletler tarafından 1979 yılında kabul edilen CEDAW, kadınlar için en önemli insan hakları anlaşmasıdır. CEDAW Komitesi, dünyanın dört bir yanından gelen 23 bağımsız kadın hakları uzmanından oluşmaktadır. Komite Cenevre’de toplanır ve normalde üç haftalık genel kurul ve bir haftalık oturum öncesi çalışma grubundan oluşan yılda üç oturum düzenler.

Komite’nin İşlevleri

Sözleşmeye Uygunluğun Gözden Geçirilmesi
Sözleşmeye taraf olan ülkeler (Taraf Devletler), Sözleşme’de yer alan hakların nasıl uygulandığına dair Komite’ye düzenli raporlar sunmak zorundadır. Komite, kamuya açık oturumları sırasında her bir taraf Devlet raporunu inceler ve endişelerini ve tavsiyelerini sonuç gözlemleri şeklinde taraf Devlete iletir.

Bireysel Başvuru Prosedürü
Sözleşme’nin İhtiyari Protokolü uyarınca Komite aşağıdakileri yapmakla görevlidir:

1. Sözleşme kapsamında korunan hakların ihlal edildiğine dair iddialarını Komite’ye ileten bireylerden veya birey gruplarından gelen başvuruları almak ve
2. Kadın haklarının ağır veya sistematik bir şekilde ihlal edildiği durumlara ilişkin soruşturma başlatmak. Bu usuller isteğe bağlıdır ve yalnızca ilgili Devletin kabul etmesi halinde kullanılabilir.

Genel Tavsiyeler
Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi, kadınları etkileyen ve taraf Devletlerin daha fazla dikkat göstermesi gerektiğine inandığı her konuda tavsiyelerde bulunur.
2024 yılı itibariyle Komite 39 genel tavsiye kararı kabul etmiştir.

Türkiye’nin Raporlama Durumu

Türkiye’nin ve Komite’nin Nihai Gözlem Raporları

1. Türkiye ilk raporunu öngörülen zaman dilimi içinde 1987 yılında sunmuştur.[1]
2. İkinci ve üçüncü Raporunu birleşik olarak 1997 yılında,  
3. Dört ve beşinci birleşik raporunu 2005 yılında,
4. Altıncı raporunu 2008 yılında
5. Yedinci raporunu birkaç ay gecikmeli olarak 2014 yılında ve
6. Sekizinci raporunu ise yine birkaç ay gecikmeli olarak 2020 yılında göndermiştir. CEDAW Komitesi, 8. Periyodik rapor üzerinden yaptığı değerlendirmeyi içeren Nihai Gözlem Raporunu 2022 yılında yayınlamış
7. Türkiye’yi dokuzuncu periyodik raporunu Temmuz 2026’da sunmaya davet etmiştir. Bu Raporda yer alan tavsiyeler ve uygulamaya ilişkin durum için bak. Ek XXX.

[1] tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=A%2F45%2F38&Lang=en