Engelli Hakları Komitesi

Türkiye, Engellilerin Haklarına Dair Sözleşmeye 2009 yılında taraf olmuştur.
Komite, Engelli Hakları Sözleşmesi’nin taraf Devletler tarafından uygulanmasını izleyen 18 bağımsız uzmandan oluşan bir organdır. Komite normalde Cenevre’de toplanır ve yılda iki oturum düzenler.

Komite’nin İşlevleri

Sözleşmeye Uygunluğun Gözden Geçirilmesi
Tüm taraf Devletler, Sözleşmede yer alan hakların nasıl uygulandığına dair Komite’ye düzenli raporlar sunar. Devletler ilk olarak Sözleşmeyi onayladıktan sonraki iki yıl içinde ve daha sonra her dört yılda bir rapor sunmalıdır (Sözleşme Madde 35).
Komite her raporu inceler ve Sözleşme’nin o devlette uygulanmasını güçlendirmek için tavsiyelerde bulunur. Bu tavsiyeleri, sonuç gözlemleri şeklinde ilgili taraf Devlete iletir.

Bireysel Şikayet Usulü
Sözleşme ile aynı zamanda yürürlüğe giren İhtiyari Protokol (A/RES/61/106) de Komite’ye aşağıdaki yetkileri vermektedir:

• Bireysel şikayetleri almak ve incelemek; ve
• Sözleşme’nin ağır ve sistematik bir şekilde ihlal edildiğine dair güvenilir kanıtlar olması halinde soruşturma yürütmek.

Genel Yorumlar
Komite ayrıca tematik konularda genel yorumlar olarak bilinen insan hakları hükümlerinin içeriğine ilişkin yorumlarını yayınlar.

Türkiye’nin Raporlama Durumu

Türkiye’nin ve Komite’nin Nihai Gözlem Raporları

1. 2011 yılında verilmesi gereken ilk rapor dört yıllık bir gecikmenin ardından 2015 yılında verilmiştir. Engelli hakları Komitesi 2019 yılı Ekim ayında Nihai Gözlem Raporunu yayınlamıştır. Komite, taraf Devlet’ten 28 Ekim 2023 tarihine kadar birleştirilmiş ikinci, üçüncü ve dördüncü periyodik raporlarını sunmasını ve bu raporlarda mevcut sonuç gözlemlerinde yapılan tavsiyelerin uygulanmasına ilişkin bilgilere yer vermesini talep etmiştir. Komite ayrıca taraf Devlet’ten belirtilen raporları Komite’nin basitleştirilmiş raporlama prosedürü kapsamında sunmayı değerlendirmesini talep etmiştir.